Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest jedną z najczęstszych chorób skóry, dotyczy 80 -100% osób pomiędzy 11 a 30 rokiem życia. U 85% chorych ma łagodny przebieg, natomiast u 15% występują ciężkie postacie, wymagające leczenia doustnego i często pozostawiające blizny i przebarwienia pozapalne.
Mimo iż szczyt natężenia objawów klinicznych przypada na 14 -19 r.ż., trądzik nie jest chorobą tylko ludzi młodych-obecnie średni wiek osób zgłaszających się do lekarza z powodu trądziku to 26,5 lat. Powyżej 25 r.ż. trądzik występuje na twarzy u ok. 54% kobiet i 40% mężczyzn.
Trądzik to przewlekła zapalna choroba gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych.
Objawy trądziku to występowanie na skórze wykwitów niezapalnych (mikrozaskórniki, zaskórniki otwarte i zamknięte) oraz zapalnych (grudki, krosty, stwardniałe guzki, ropnie, torbiele, przetoki) w okolicach łojotokowych. Najczęściej lokalizuje się na twarzy (99%), następnie na plecach (90%), klatce piersiowej (78%), a także na kończynach czy pośladkach.
Przyczyn trądziku jest kilka – poza predyspozycjami genetycznymi należy wymienić: przerost gruczołów łojowych i nadmierną produkcję łoju, zaburzenia rogowacenia ujść jednostek włosowo- łojowych, nadmierną reaktywność mieszków na czynniki komedogenne (takie jak np. niektóre składniki kosmetyków), wzmożoną aktywność hormonów androgenowych oraz nadmierny rozwój flory bakteryjnej
Czynniki zaostrzające przebieg trądziku to: hormony (w okresie przedmiesiączkowym u ok. 60-70% obserwuje się nasilenie zmian trądzikowych), dieta (produkty o wysokim indeksie glikemicznym, nabiał), niektóre leki (np. steroidy anaboliczne, leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, barbiturany), ekspozycja na chlor, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, stres.
Rozróżniamy następujące postacie trądziku, w zależności od przewagi poszczególnych wykwitów: zaskórnikowy, grudkowo-krostkowy, guzkowo-torbielowaty oraz ciężkie postacie takie jak: ropowiczy, bliznowcowy, czy piorunujący.
Trądzik jest chorobą wymagającą leczenia u dermatologa – jego przebieg jest przewlekły i zazwyczaj frustrujący dla pacjenta, a nieleczony pozostawia przebarwienia i szpecące blizny -celem leczenia trądziku jest nie tylko redukcja i złagodzenie objawów, ale też zapobieganie ich następstwom – przede wszystkim procesom bliznowacenia.
W około 60% przypadków wystarcza leczenie miejscowe preparatami o działaniu przeciwzaskórnikowym i przeciwbakteryjnym. W leczeniu miejscowym trądziku wykorzystujemy takie substancje, jak:
W ciężkich postaciach trądziku oraz przy niewystarczającej skuteczności leczenia miejscowego dermatolog może zdecydować o włączeniu leczenia doustnego. W leczeniu doustnym trądziku stosuje się kilkumiesięczne terapie antybiotykami (najczęściej limecylina, doksycyklina, azytromycyna, erytromycyna) oraz doustna izotretynoina, czyli pochodną witaminy A.
Wspomagającą rolę w leczeniu trądziku pospolitego ogrywa suplementacja cynkiem, witamina PP, peelingi chemiczne (salicylowy, azelainowy, pirogronowy, TCA), leczenie światłem LED czy laseroterapia.
Znaczenie ma również odpowiednia dieta w trądziku, należy unikać: dużych ilości nabiału, wysoko przetworzonej żywności oraz żywności o wysokim indeksie glikemicznym.
Domowe sposoby leczenia trądziku polegają na wspomaganiu terapii poprzez stosowanie specjalnych dermokosmetyków przeznaczonych do skóry trądzikowej będących uzupełnieniem terapii. Pamiętajmy, że leczenie trądziku powinno być zawsze prowadzone pod kontrolą lekarza dermatologa.
Hormony odgrywają znaczącą rolę w powstawaniu większości postaci trądziku.
W okresie dziecięcym mieszki łojowe są małe i niezdolne do przekształcenia się w zmiany trądzikowe. W okresie dojrzewania wzrost gruczołów łojowych stymulowany jest głównie przez hormony androgenowe – wytwarzane u mężczyzn w jądrach (testosteron, 5 alfa- dihydrotestosteron, androsteron), u kobiet zaś w jajnikach (dihydrotestosteron, androstendion) oraz u obu płci w korze nadnerczy (testosteron, dehydroepiandrosteron).
Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest jedną z najczęstszych chorób skóry, dotyczy 80 -100% osób pomiędzy 11 a 30 rokiem życia. U 85% chorych ma łagodny przebieg, natomiast u 15% występują ciężkie postacie, wymagające leczenia doustnego i często pozostawiające blizny i przebarwienia pozapalne.
Trądzik różowaty jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry twarzy dotyczącą ok. 10-15% populacji. 10-krotnie częściej występuje u kobiet, natomiast cięższe postaci występują u mężczyzn. Dotyczy zwłaszcza osób o jasnej karnacji w populacji północno-wschodniej. Rozpoczyna się ok. 30 r.ż., a największe nasilenie przypada na 40-60 r.ż. W jego powstawaniu rolę odgrywa genetyczna predyspozycja (jasna karnacja i często rodzinne występowanie).
Trądzik zaskórnikowy (acne comedonica) to jedna z odmian trądziku pospolitego, występująca statystycznie najczęściej i zazwyczaj przebiegająca łagodnie, aczkolwiek długotrwale. Głównie dotyczy twarzy – tam zmiany lokalizują się najczęściej, rzadziej na dekolcie i plecach.